Về Bắc Giang xem hội vật cầu bùn

HỒNG NGOAN| 16/03/2017 22:09

KHPT-Những ai tham dự lễ hội vật cầu bùn làng Vân, xã Vân Hà, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang (diễn ra từ ngày 10 - 12/5 hàng năm) không chỉ bị ướt, lấm lem mà còn thấy hào hứng, thú vị khi được khám phá một nghi lễ cực kỳ độc đáo của cư dân lúa nước.

Thời tiết những ngày lễ hội hàng năm thường nóng, tuy nhiên, điều này không làm vơi ý chí, niềm tin và cả sự phấn khích của các quân cầu cùng đông nghịt khán giả. Tất cả tập trung trước cửa đền Chính (nơi thờ Đức thánh Tam Giang là Trương Hống, Trương Hát, Trương Lừng, Trương Lẫy). Ông Diêm Đình Lũy, trưởng ban khánh tiết đền cho biết: “Hội vật của làng không chỉ đơn thuần là trò chơi thể thao, sâu xa hơn đây chính là một tín ngưỡng truyền thống khá linh thiêng. Do vậy, việc tuyển chọn quân cầu chơi trong dịp này rất khắt khe, trước ngày cướp cầu, các thành viên trong ban khánh tiết đến tận nhà tuyển chọn người tham gia hội vật, đó là những trai đinh khỏe mạnh, vạm vỡ, phải là đủ đức, tài và không có “bụi”. Những trai đinh này phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định của lệ làng, trong vòng một tuần trước khi diễn ra thi đấu các trận cầu họ không được ngủ với vợ, kiêng kỵ tuyệt đối không được ăn thịt chó, giết mổ động vật và phải tắm rửa sạch sẽ trước khi tham gia chơi vật...”.

Cũng theo ông Lũy, truyền thuyết kể rằng, xưa kia anh em nhà Đức thánh Tam Giang đi theo Triệu Quang Phục đánh thắng giặc Lương, khi trở về thì bị bọn quỷ đen quấy phá, hai bên xảy ra một trận chiến đấu vật lộn giữa bãi sình lầy, cuối cùng bọn quỷ đã thua và phải quy phục Đức thánh Tam Giang. Sau này do loạn lạc nên các ngài đã tuẫn tiết ở ngã ba Xà trên sông Cầu, chiếc kiệu thì trôi về làng Vân, dân làng thấy vậy bèn lập đền thờ và mở hội vật cầu (còn gọi là hội Khánh Hạ) với ý nghĩa mừng chiến thắng. Đây còn là trò chơi mang nét đặc trưng của văn hóa lúa nước, thể hiện niềm khao khát của cư dân nông nghiệp mong cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Quả cầu tượng trưng cho mặt trời, cướp cầu cũng có nghĩa là cướp được năng lượng mặt trời, cướp ánh nắng cho lúa khoai tươi tốt, đó là niềm mong mỏi hàng đầu của cư dân nông nghiệp.

Trước mỗi trận cầu, các chị em trong thôn ra sông Cầu gánh nước đổ vào sân cầu cho ướt mặt sân. Trong tiếng trống, chiêng giục giã, tiếng hò reo vang rộn của khán giả, các quân cầu lần lượt thực hiện các nghi thức tế Đức Thánh Tam Giang, mỗi người uống ba lưng bát rượu, ăn dưa hấu và xuống sân ra mắt khán giả. 16 quân cầu xếp thành 4 hàng, hai bàn tay đan vào nhau đặt trước bụng, rồi giơ lên ngang tầm mắt, đặt ở trước trán, cúi sát đất, quỳ gối, phủ phục lễ thánh. Sau đó chuyển thành vòng tròn, tay trái giữ bụng, tay phải giơ cao đi vòng quanh sân cầu 5 lần, vừa đi vừa hô "hí hạ, hứ hẹ", tỏ rõ sự vui mừng phấn khởi, tinh thần thượng võ. Khi ông chủ tế vừa gieo cầu xuống sân, cũng là lúc trai hai giáp trong bộ dạng cởi trần đóng khố nhảy ào vào tranh cướp cầu giữa bùn đất lấm lem, ai cũng quyết giành vận may. Cứ như vậy, họ tranh tài quyết liệt trong vòng 3 ngày, mỗi ngày đánh 1 trận, mỗi trận 2 giờ đồng hồ.

Theo ông chủ tế, mặc dù quyết liệt là vậy nhưng để theo đúng nghĩa đây là trò chơi mang tính cầu mùa, cầu hòa thuận nên ban tổ chức đã quán triệt các quân cầu không được xích mích, va chạm thái quá. Trận đấu càng lúc càng hay, cầu rơi xuống đất thì lập tức có quân cầu xúm đến bốc dựng lên đỉnh đầu, và cuộc giằng co hào hứng, không ít khán giả cuồng nhiệt nhảy cả vào sân cầu để được đằm mình trong vũng bùn bốc mùi khai khái. Lại có những tay máy ảnh sẵn sàng xả thân cho nghệ thuật, trong lúc thăng hoa, nhiều người quên mất “xót ruột” và không tiếc đằm cả người cùng máy xuống sân dính đầy bùn đất. Điều đặc biệt mà các trai đinh tham gia đánh cầu kể rằng, mặc dù toàn thân, mặt mũi bám đầy bùn đất nhưng bao đời này chưa ai bị đau mắt, quả cầu sau khi thấm nước nặng hơn chục kg nhưng chưa khi nào rơi trúng chân người chơi. Sau mỗi trận đánh quần quật như vậy không những không ai bị ốm mà họ càng cảm thấy thêm hưng phấn, vui vẻ. Khán giả đứng xem trên bờ cũng bị bùn vấy bẩn hết người, nhưng tất cả đều vui vẻ, xem đó là một điềm may mắn.

Kết thúc trận đấu, đội nào đưa được càng nhiều cầu vào lỗ cầu của đội mình là thắng cuộc và được nhận phần thưởng, đồng thời theo quan niệm của nhân dân thì giáp nào có đội thắng cuộc sẽ gặp được nhiều may mắn, bình an, làm ăn phát đạt, giàu sang, thịnh vượng.

(0) Bình luận
Nổi bật
Đừng bỏ lỡ
Về Bắc Giang xem hội vật cầu bùn
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO