Thơm ngon vả trộn

KHPT-Nhớ hồi còn nhỏ, mỗi khi rảnh chuyện học hành, mấy anh em tôi lẽo đẽo theo mẹ rảo khắp vườn hái trái vả và lá vả. Chịu khó chọn thứ lá vả còn nguyên lành không rách nát và những trái vả tròn trịa, xanh mởn, ngày mai ra chợ bán sẽ kiếm được ký thịt cải thiện bữa cơm gia đình. Nói như thế để biết trái vả nó rẻ lắm, nhưng cây dễ trồng và dễ sống trên đất miền Trung khô cằn sỏi đá…

Trái vả được chế biến thành nhiều món ăn hàng ngày, như xắt ăn kèm rau sống, muối chua ăn với các loại thịt, kho, luộc... Đặc biệt ở Huế, mỗi khi đi thăm người mới sinh nở thì mua một cái chân giò heo và một chục trái vả, nghe nói món hầm ấy ăn vào sẽ có nhiều sữa mẹ cho con bú.

Nhưng độc đáo nhất, mang phong vị riêng của vùng đất cố đô phải kể đến món vả trộn. Cách chế biến món này khá công phu, gồm nhiều công đoạn. Đầu tiên phải chuẩn bị trái vả tươi xanh, sau đó đun nước thật sôi rồi cho trái vả vào luộc chín mềm. Khi nào thấy lớp vỏ bong ra bày phần thịt trắng phau thì mới vớt ra, ngâm vào nước lã cho bớt đi phần nào vị chát. Gọt vỏ, dùng dao xắt dọc trái vả thành từng miếng mỏng, bỏ vào túi vải vắt khô hết nước chát rồi đựng vào dĩa sạch. Vả khi ấy có thể trộn với thịt heo nạc, tôm luộc, da heo... tùy theo sở thích. Dù trộn với gì đi nữa cũng không thể thiếu các loại gia vị như tiêu, mắm, muối, bột ngọt, ớt bột. Trộn xong đem trưng ra đĩa, bên trên thêm ít rau nêm, đậu phộng rang giã nát. Để ăn vả trộn ngon, không cần đũa mà thường dùng tay bẻ bánh tráng nướng xúc.

Vào nhà hàng nào ở Huế, bình dân hay sang trọng, gọi món vả trộn là có liền. Nhưng bây giờ cái món ăn rặt Huế này không còn ngon như tiếng đồn về nó nữa. Bởi lẽ trước đó người ta đã làm sẵn các nguyên liệu như vả, tôm thịt, đậu phộng… cất trong tủ lạnh dài ngày. Nên lúc ăn thấy rất nhạt miệng, chỉ toàn mùi gia vị và hành mỡ. Lại nói chuyện cái bánh tráng Huế để xúc vả trộn phải là bánh tráng bột gạo địa phương màu thẫm và lấm tấm mè đen, chính hiệu bánh tráng làng Hương Hồ. Bây giờ trong hàng ăn lại dùng thứ bánh tráng (không rõ mua ở đâu) nhỏ chỉ bằng miệng cái chén, bột gạo công nghiệp trắng tinh, không có mè. Ăn cái món vả trộn táp nham này thấy chán như thể ngồi phòng máy lạnh thưởng thức… ca Huế!

Mỗi lần về quê, được chị tôi tự tay rang giã đậu phộng, nướng bánh tráng và xào chén tôm đất ngọt lịm, rồi làm món vả trộn mới thấy đúng là… vả trộn xứ Huế. Món ngon mà mộc mạc như tấm lòng thương mến chân thành…